Η πολυήμερη παραμονή μας στο σπίτι επαναφέρει στην επικαιρότητα τον όρο “σύνδρομο άρρωστου κτιρίου” (ΣΑΚ)- (Sick Building Syndrome SBS), που έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ήδη από το 1982. Είναι ενδεχόμενο την παρούσα περίοδο να παρατηρηθεί αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό.
Ο όρος “σύνδρομο άρρωστου κτιρίου” εκφράζει την κακή κατάσταση της υγείας των ενοίκων του κτιρίου, που αποδίδεται στην κακή ποιότητα του αέρα των εσωτερικών χώρων σε κτίρια είτε νέα είτε σε όσα έγινε ολική ανακαίνιση. Είναι δύσκολη η διάγνωση του συνδρόμου λόγω του ευρέος φάσματος των συμπτωμάτων, τα οποία είναι κοινά και με άλλες καταστάσεις, όπως π.χ. το κοινό κρυολόγημα. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι τα συμπτώματα βελτιώνονται με την απομάκρυνση από το “άρρωστο κτίριο” και επανεμφανίζονται με την επιστροφή σε αυτό. Η παρατήρηση της εμφάνισης των επαναλαμβανόμενων συμπτωμάτων με την παρουσία στο κτίριο, μπορεί να οδηγήσει στη διερεύνηση αν το αίτιο τους οφείλεται στο “σύνδρομο άρρωστου κτιρίου”.
Ανάμεσα στα πιθανά συμπτώματα αναφέρονται: ερεθισμός του λαιμού, βράχνιασμα, δύσπνοια, ρινική καταρροή, φτάρνισμα, ερεθισμός του δέρματος, πονοκέφαλοι, ζάλη, δυσκολία συγκέντρωσης, σωματική κόπωση, ευερεθιστότητα, ναυτία, σωματικοί πόνοι. Ωστόσο, το ΣΑΚ δεν επηρεάζει όλους με τον ίδιο τρόπο και κάποιους ανθρώπους δεν τους επηρεάζει καθόλου. Συνιστάται πάντοτε η συζήτηση των παραπάνω συμπτωμάτων με τον ειδικό γιατρό, ώστε να αποκλειστεί οποιαδήποτε παθολογική αιτία και να αποδοθεί το αίτιο του συμπτώματος στο ΣΑΚ.
Η μακροχρόνια παραμονή σε “άρρωστο κτίριο” μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες λοιμώξεις, όπως αλλεργική ρινίτιδα, ιγμορίτιδα, επιπεφυκίτιδα, δερματίτιδα κλπ, αλλά και σε ασθένειες, όπως παθήσεις των πνευμόνων, των νεφρών κλπ.
Οι παράγοντες που ενοχοποιούνται για το “σύνδρομο άρρωστου κτιρίου” είναι διάφοροι, μεταξύ των οποίων αναφέρονται οι εξής. Η φορμαλδεΰδη που εμπεριέχεται στις ρητίνες που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή δομικών υλικών, επίπλων από συνθετική ξυλεία, συνθετικών υφασμάτων επιπλώσεων και απελευθερώνεται στους εσωτερικούς χώρους. Ο αμίαντος, αν και η χρήση του έχει απαγορευτεί από το 2005, μπορεί ακόμη να βρίσκεται μέσα στα κτίρια, για παράδειγμα σε μονώσεις, πλακίδια δαπέδου, βαφές. Το μονοξείδιο του άνθρακα που απελευθερώνεται από τη χρήση μαγειρικών συσκευών αερίου, αλλά μπορεί και να προέρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον και οι χημικές ουσίες που περιέχονται στα οικιακά καθαριστικά. Επιπρόσθετα ευθύνονται ο ανεπαρκής αερισμός των εσωτερικών χώρων, τα υψηλά επίπεδα σκόνης, ο ανεπαρκής φωτισμός, η παρουσία μούχλας ή μυκήτων, η υψηλή θερμοκρασία και η χαμηλή υγρασία των χώρων.
Τέλος, επιβαρυντικό παράγοντα αποτελεί το ραδόνιο, ραδιενεργό αέριο, που βρίσκεται σε ίχνη στο έδαφος και σε πετρώματα, κάποια από τα οποία χρησιμοποιούνται ως οικοδομικά υλικά στην κατασκευή του κτιρίου, π.χ. πλακίδια. Το ραδόνιο απελευθερώνεται υπό τη μορφή αερίου στους εσωτερικούς χώρους από ρωγμές στο σκυρόδεμα ή από οπές που διανοίγονται σε δάπεδα και τοίχους για τη διέλευση σωληνώσεων ύδρευσης και αποχέτευσης και που δεν σφραγίζονται κατάλληλα.
Η αντιμετώπιση του “σύνδρομο άρρωστου κτιρίου” γίνεται με την προσπάθεια ελάφρυνσης των συμπτωμάτων με μείωση της έκθεσης στα αίτια που τα προκαλούν. Ταυτόχρονα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα πρόληψης και προφύλαξης. Για παράδειγμα συνιστάται καλός και τακτικός αερισμός των εσωτερικών χώρων, συχνός καθαρισμός τους, συντήρηση και καθαρισμός των κλιματιστικών, έλεγχος του ποσοστού υγρασίας στους χώρους, αντικατάσταση των προβληματικών φωτιστικών, αντιμετώπιση των εστιών μούχλας και μυκήτων. Σε δεύτερο επίπεδο συνιστάται η επιλογή φυσικών προϊόντων στην επίπλωση των χώρων.
Πρέπει παράλληλα να λαμβάνονται προληπτικά μέτρα και από τους ενοίκους των κτιρίων για τη μείωση των κινδύνων που προέρχονται από το ΣΑΚ. Για παράδειγμα, πρέπει να γίνονται τακτικά διαλείμματα από την παραμονή στους εσωτερικούς χώρους στο μπαλκόνι, διαλείμματα από τη χρήση του υπολογιστή, του κινητού κλπ, την παρακολούθηση τηλεόρασης, αποφυγή χρήσης χημικών καθαριστικών και τέλος αποφυγή του καπνίσματος στους εσωτερικούς χώρους των κατοικιών.
