Ένα σπίτι στα Επτάνησα μεταμορφώνεται ριζικά, ενσωματώνοντας τη φυσική ομορφιά του τοπίου και τη διακριτική κομψότητα της σύγχρονης λιτής αρχιτεκτονικής.
Σε μια ήσυχη πλαγιά των Παξών, εκεί όπου οι ελαιώνες αγκαλιάζουν την πέτρα και το βλέμμα χάνεται στη θάλασσα, η Κάτια Πετσάλη με το αρχιτεκτονικό της γραφείο Studio Katia Petsali μάς επανασυστήνει την Villa Paloma, μια παλιά εξοχική κατοικία, ως ένα υπόδειγμα σύγχρονης νησιωτικής ζωής.
Ο σχεδιασμός της νέας κατοικίας βασίστηκε στην απόλυτη εναρμόνιση με τη γεωγραφία και την ιστορία του τόπου. Η παλιά κατασκευή, χτισμένη με πέτρα από το ίδιο το έδαφος, διατηρήθηκε στον πυρήνα της και αποτέλεσε το σημείο εκκίνησης για έναν δημιουργικό διάλογο με τη φύση και τον χρόνο.
«Η ανακαίνιση της Villa Paloma στους Παξούς αποτέλεσε μια διαδικασία που ξεπέρασε την απλή αρχιτεκτονική πράξη, ήταν μια συμφιλίωση με τον χρόνο και την ιστορία του τόπου. Το κτίριο, με την πέτρινη τοιχοποιία και τις ξύλινες δοκούς του, έκρυβε στρώσεις μνήμης αλλά και δυσκολίες», μας λέει η αρχιτέκτονας.
Δείτε το εξοχικό σπίτι στους Παξούς
Η αρχιτεκτονική σύνθεση επιδιώκει να αφομοιωθεί στη γεωμορφολογία, ακολουθώντας τις υψομετρικές καμπύλες του εδάφους και τα φυσικά ανοίγματα προς τη θάλασσα.
Το κτίριο, διακριτικά τοποθετημένο ανάμεσα σε αιωνόβιες ελιές και κυπαρίσσια, αποφεύγει τους εντυπωσιασμούς, επιλέγοντας αντί αυτών μια ήπια αισθητική που αναδεικνύει την ουσία των υλικών και την ατμόσφαιρα του τόπου.
«Ιδιαίτερη βαρύτητα δόθηκε στην ένταξη στο τοπίο. Τα ελαιόδεντρα, αναπόσπαστο κομμάτι της παξινής μνήμης, αντιμετωπίστηκαν ως φυσικοί “συγκάτοικοι” του έργου. Η νέα πισίνα εντάχθηκε διακριτικά στο τοπίο, όχι ως ξένο σώμα, αλλά ως συνέχεια της αρχιτεκτονικής σύνθεσης και του μεσογειακού χαρακτήρα», εξηγεί η Κάτια Πετσάλη και συμπληρώνει: «Έτσι, η ανακαίνιση δεν περιορίστηκε σε μια αισθητική αναβάθμιση, αλλά σε μια συνολική προσέγγιση που επαναφέρει τη Villa Paloma στον διάλογο με τον χρόνο και το περιβάλλον της».
Η πέτρα, κατεργασμένη στο χέρι και επανατοποθετημένη με σεβασμό στη μορφολογία του αρχικού κτίσματος, δεν αποτελεί απλώς δομικό στοιχείο αλλά και φορέα μνήμης. Οι εξωτερικοί τοίχοι διατηρούν την υφή και την απόχρωση της τοπικής λιθοδομής, ενώ οι αυλές και τα μονοπάτια διαμορφώνονται με την ίδια υλική συνέχεια, δημιουργώντας μια γήινη αφήγηση από την είσοδο έως το τελευταίο δωμάτιο.
Η αρχιτέκτονας σημειώνει πως η δυσκολία του έργου αυτού ήταν και εκείνη που σφράγισε το επιτυχές αποτέλεσμα: «Στο τέλος της ημέρας, η δυσκολία μεταμορφώνεται σε αφήγηση. Γιατί κάθε ρωγμή, κάθε στρώση σκόνης και κάθε ανατροπή, δεν είναι παρά η απόδειξη ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι μόνο σχέδια και υλικά.
Ειναι διάλογος με τον χρόνο. Και η Villa Paloma, με όλη της την ιδιοτροπία, μας δίδαξε ότι οι πιο επίπονες ανακαινίσεις είναι κι εκείνες που αφήνουν το πιο ανθρώπινο αποτύπωμα, υπαγορεύοντας τους δικούς της κανόνες στην διαδικασία: λιγότερη βιασύνη, περισσότερη παρατήρηση. Λιγότερη επιβολή, περισσότερη διαπραγμάτευση».
Ο υπαίθριος χώρος αναπτύσσεται σε επίπεδα, ακολουθώντας τη φυσική ροή του τοπίου. Η πισίνα, σε επίμηκες σχήμα, εμπνευσμένη από το χρώμα της θάλασσας, εκτείνεται προς τον ορίζοντα, αντανακλώντας το γαλάζιο του ουρανού και των νερών.
Η φύτευση μεσογειακής βλάστησης -παχύφυτα, δεντρολίβανα, λεβάντες -ενισχύει την τοπική ταυτότητα, ενώ το ξύλο και το καλάμι χρησιμοποιούνται ως σκίαστρα σε χώρους καθιστικού και κουζίνας, προσδίδοντας αυθεντικότητα και ζεστασιά.
Στο εσωτερικό, ο σχεδιασμός ακολουθεί την ίδια διακριτική φιλοσοφία. Οι λιτοί, φωτεινοί χώροι επιτρέπουν στο φυσικό φως να αναδεικνύει την υφή των υλικών.
Τοίχοι από φανερή πέτρα, δοκάρια λευκασμένα και δάπεδα από φυσικό ξύλο ή λιθόπλακες διαμορφώνουν ένα ήρεμο περιβάλλον, στο οποίο κυριαρχούν η απλότητα και η καθαρότητα. Οι μεγάλες τζαμαρίες πλαισιώνουν προσεκτικά επιλεγμένες θέες προς τη θάλασσα και το τοπίο, προσφέροντας αδιάκοπη σύνδεση με το εξωτερικό.
Βάζοντάς μας όλο και πιο βαθιά στην κατασκευή της κατοικίας, η Κάτια Πετσάλη τονίζει: «Κάθε επέμβαση αποκάλυπτε νέες προκλήσεις: το ξύλινο πάτωμα του ισογείου κρίθηκε αναγκαίο να αντικατασταθεί, όπως και το πέτρινο δάπεδο του υπογείου. Η αποκάλυψη της λιθοδομής έφερε στο φως ρηγματώσεις, οι οποίες απαιτούσαν πολύπλοκες ενισχύσεις για να αποκατασταθεί η στατική επάρκεια. Η διαδικασία έμοιαζε με παρτίδα σκακιού, με το ίδιο το κτίριο να υπαγορεύει τους δικούς του κανόνες».
Η κάτοψη οργανώνεται με καθαρή γεωμετρία. Ένας κεντρικός κοινόχρηστος χώρος λειτουργεί ως κόμβος σύνδεσης μεταξύ ιδιωτικών χώρων, ενώ η θέση της κουζίνας δημιουργεί λειτουργικότητα χωρίς να αποκόπτεται από την κοινωνική ζωή του σπιτιού. Παθητικά συστήματα, όπως ο φυσικός αερισμός και η θερμική αδράνεια των υλικών, αξιοποιούνται πλήρως, συμβάλλοντας στην ενεργειακή αυτονομία χωρίς την ανάγκη τεχνολογικών υπερβάσεων.
Η εξωτερική κουζίνα και η τραπεζαρία εντάσσονται σε ένα σκηνοθετημένο σύνολο εξωτερικής ζωής. Υλικά όπως το πατημένο κονίαμα, το μπαμπού και το φυσικό ύφασμα δημιουργούν έναν ενιαίο χώρο χαλάρωσης, φιλικό προς το περιβάλλον αλλά και βαθιά λειτουργικό. Η καθημερινή ζωή, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο ύπαιθρο, οργανώνεται γύρω από μια ήσυχη πολυτέλεια που αποφεύγει κάθε περιττό στοιχείο.
«Η εμπειρία ανέδειξε πως η αρχιτεκτονική ανακαίνιση δεν είναι ποτέ πράξη κυριαρχίας, αλλά μια συνεργασία με τον χρόνο και την ύλη. Η αληθινή πρόκληση δεν είναι να επιβάλεις μια νέα μορφή, αλλά να δημιουργήσεις χώρο όπου το παλιό και το νέο μπορούν να συνυπάρξουν -ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να συμβιβαστείς με μερικά στραβά δοκάρια», καταλήγει η αρχιτέκτονας.
Ταυτότητα έργου
Όνομα: Villa Paloma
Τυπολογία: Ανακαίνιση κατοικίας/ Σχεδιασμός τοπίου
Τοποθεσία: Παξοί
Αρχιτεκτονική μελέτη και σχεδιασμός τοπίου: Studio Katia Petsali
via bovary.gr
