Ιστορικά στοιχεία
Το σαλέπι είναι γνωστό σαν βότανο από τον Ασκληπιό και τον Ιπποκράτη, οι οποίοι το θεωρούσαν θαυματουργό βότανο γιατί ήταν καταπραϋντικό για το στομάχι, το βήχα, μαλακτικό για το λαιμό και αποσυμφορητικό του αναπνευστικού. Προκαλεί ευφορία και άραμειώνει το στρες και την κούραση και τονωτικό του οργανισμού. Του αποδίδονται επίσης, και αφροδισιακές ιδιότητες.
Ο Θεόφραστος ήταν ο πρώτος που εντόπισε το συγκεκριμένο λουλούδι και το ονόμασε έτσι λόγω του σχήματος των βολβών. Κατά τη μυθολογία, ο Όρχις ήταν γιος νύμφης και Σάτυρου, που, επειδή, βίασε μια ιέρεια κατά τα Βακχικά μυστήρια καταδικάστηκε να γίνει λουλούδι. Λαμβάνεται από τους ξηρούς κονδύλλους πολλών ειδών της οικογένειας Ορχιδέες, όσο και στην ονομασία του ίδιου του φυτού που στον κόσμο της φυτολογίας αναφέρεται ως Orchis mascula.
Εικάζεται πως το πήρανε οι Μικρασιάτες μαζί τους όταν φύγανε. Από αυτούς, το έμαθαν οι Τούρκοι, ενώ πολλοί από εμάς, όπως κι εγώ, πιστεύουμε ότι είναι Τούρκικο ρόφημα.
«Τροφή»: Δυστυχώς όμως όπως και σε πάρα πολλά ακόμη θέματα που αφορούν την πατρίδα μας, δεν φροντίζουμε να διαφυλάξουμε τους θησαυρούς που μας έχει μοιράσει απλόχερα η Ελληνική Φύσις. Το τι θέλω να πω με αυτό θα το δούμε στην συνέχεια…
Το σαλέπι μπορείτε να το βρείτε υπό μορφή σκόνης, σε διάφορα καταστήματα με βότανα ή ακόμα και σε καφεκοπτεία.
Στα παλαιά χρόνια του αποδίδονταν ιδιότητες αφροδισιακές, γι’ αυτό και πέρασε στη λαϊκή παράδοση ως Σερνικοβότανο, βότανο δηλαδή που χάριζε στις γυναίκες αρσενικά παιδιά. Στην σημερινή εποχή, πίνεται ως ρόφημα ή χρησιμοποιείται κυρίως στην ζαχαροπλαστική για την παρασκευή γλυκών.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες
Στις ορχιδέες αυτές και στις θεραπευτικές ιδιότητες τους αναφέρθηκαν ο Ιπποκράτης, ο Ασκληπιός, ο Θεόφραστος αλλά και ο Γαληνός, τονίζοντας την δύναμη του σερνικοβότανου να τονώνει τον οργανισμό των ασθενών, να επουλώνει τις πληγές του στομάχου και του εντέρου αλλά και να ανακουφίζει από τον έντονο βήχα.
Το σαλέπι έχει θεραπευτικές ιδιότητες γιατί περιέχει τις φαρμακευτικές ουσίες αραβίνη και τραγακανθίνη και πολύ άμυλο τα οποία, όταν διαλύονται στο νερό, δημιουργούν ένα υγρό πηκτό και κολλώδες, το θεωρείται κατάλληλο για την ανακούφιση του βήχα, του άσθματος και του στομαχόπονου, δρα κατά της δυσεντερίας και του βήχα, ενώ τονώνει σημαντικά το ανοσοποιητικό σύστημα.
Το σαλέπι είναι επίσης ένα ρόφημα θερμαντικό και εξαιτίας των μπαχαρικών που περιέχει. Για αυτόν τον λόγο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μας ζεστάνει αποτελεσματικά αντί για το τσάι ή άλλα αφεψήματα.
Είναι πλούσιο σε άμυλο και μπορεί να χαρίσει ενέργεια και πνευματική διαύγεια σε άτομα που την χρειάζονται όπως οι μαθητές, οι ηλικιωμένοι, οι έγκυες γυναίκες, αλλά και οι ασθενείς.
Περιέχει πολύτιμα μεταλλικά άλατα όπως φώσφορο και ασβέστιο γι ‘αυτό και τονώνει όλο τον οργανισμό. Βοηθά εξασθενισμένους από αρρώστιες οργανισμούς να ανακάμψουν και να αναρρώσουν γρηγορότερα.
Περιέχει μια κολλώδη ουσία, την βασσαρίνη η οποία όταν βράσει με το νερό, μετατρέπεται σε κολλώδη πηχτή ουσία, μαλακτική, κατά του βήχα και των φλεγμάτων.
Το σαλέπι λόγω της κολλώδους φύσης του αλλά και των επουλωτικών συστατικών του επιδρά στο στομάχι και το έντερο αναπλάθοντας τα τοιχώματα του πεπτικού συστήματος.
Οι τονωτικές και αφροδισιακές του ικανότητες εντείνονται χάρη στην προσθήκη και των μυρωδικών όπως της κανέλας, του γαρίφαλου, της πιπερόριζας, της βανίλιας.
Σαλέπι και θερμίδες
Το σαλέπι δεν έχει ιδιαίτερες θερμίδες. Το απλό σαλέπι χωρίς ζάχαρη έχει περίπου 15 θερμίδες ανά μερίδα (1 κουταλάκι του γλυκού των 15 γραμμαρίων), ενώ αν είναι έτοιμη σκόνη αναμεμιγμένη με ζάχαρη, έχει περίπου 30 θερμίδες ανά μερίδα.
Σαλέπι, Μια εύγευστα πικρή ιστορία
Πολλοί γνωρίζουν για τις θερμαντικές και καταπραϋντικές ιδιότητες του σαλεπιού, λίγοι γνωρίζουν όμως το παράνομο εμπόριο και τη καταστροφή που βρίσκεται πίσω από τη γεύση του.
Το σαλέπι προέρχεται από την αποξήρανση και κονιορτοποίηση του βολβού ενός μικρού αριθμού φυτών της οικογένειας των ορχιδέων (Οrchidaceae), φυτά γνωστά για το μοναδικό τους κάλλος, τη σπανιότητα τους και το ευαίσθητο και επιλεκτικό οικοσύστημα τους που προστατεύεται από διεθνής συνθήκες όπως αυτή της Βέρνης κ.α.
Οι θερμαντικές του ιδιότητες του οφείλονται κατά κύριο λόγο στο αμυλο-γλίσχρασμα που περιέχει ο βολβός που όμως μπορεί να αντικατασταθεί άψογα από άλλα αμυλο-γλισχρασματούχα υλικά της φύσης όπως θα δούμε πιο κάτω, έχοντας τα ίδια αποτελέσματα στον οργανισμό μας καθώς και όμοια τέρψη όπως αυτή που παραδοσιακά το σαλέπι χαρίζει.
Τα πιο πάνω χαρακτηριστικά όμως απειλούνται εκτεταμένα από την παράνομη και σκανδαλώδη συλλογή των φυτών αυτών από αδίστακτους διακινητές του σαλεπιού αλλά και από την ίδια την άγνοια μας καθώς έτσι συμβάλλουμε και εμείς στη διαιώνηση του προβλήματος. Λύση δυστυχώς δε μπορεί να δώσει μια πιθανή καλλιέργεια τους από τον άνθρωπο καθότι αυτό είναι ακατόρθωτο λόγω της πολυπλοκότητας και της μοναδικής τους αναπαραγωγής στη φύση. Έτσι η μόνη διέξοδος των παράνομων «κυνηγών» είναι το ύπαιθρο.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα στεφανωμένη κυριολεκτικά από ένα σημαντικό αριθμό πανέμορφων και σπάνιων ορχιδεοειδών, διακοσίων και πλέον, ο οποίος προκαλεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον γνωστών ορχιδεολόγων και βιολόγων αλλά και χαρίζει σε όλους μας το μοναδικό προνόμιο να τις χαιρόμαστε στη φύση.
H Ελλάδα όμως είναι γνωστή και για μια ακόμη ιδιότητα της, αυτή να σκοτώνει τα παιδιά της, και μαζι, το οικοσύστημά της, το φυσικό πλούτο της και τη μοναδικότητά της. Η ελλιπής εως ανύπαρκτη ενημέρωση σε πολλούς τομείς προκαλεί τα ίδια αποτελέσματα με αυτά αυτών που βάλλουν και βλέπουν το ευαίσθητο οικοσύστημα σαν μια πηγή εσόδων.. σε όλα αυτά μπορούμε και οφείλουμε να πάρουμε μια υπεύθυνη θέση.
«Τροφή»: Όπως ανέφερα και πιο πάνω δεν είναι ο μόνος ελληνικός θησαυρός που έχει αυτήν ή ανάλογη τύχη: Παραμελημένο Ελληνικό προϊόν γίνεται ανάρπαστο στο εξωτερικό ως φάρμακο
Ανεκμετάλλευτος Ελληνικός Θησαυρός: Φάρμακα από την Οδύσσεια του Ομήρου και να δούμε και ένα ενδιαφέρον σχόλιο που έκανε μία φίλη της σελίδας, για το οποίο και την ευχαριστούμε: Kreziou Anna Θα απαντήσω ως βιολόγος που έχει ασχοληθεί με τις ορχιδέες ότι δυστυχώς ισχύουν τα παραπάνω αλλά μια πιθανή καλλιέργεια δεν είναι ακατόρθωτη… δύσκολη ναι αλλά όχι ακατόρθωτη… στο μεταξύ ή συλλογή απαγορεύεται γιατί το φυτό ξεριζώνεται, και οι σπόροι για να βλαστήσουν χρειάζονται συμβιωτικούς μύκητες…
Η λύση είναι απλή, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση.
Για τους λάτρεις του σαλεπιού σα ρόφημα αλλά και σα φάρμακο σας προσφέρω τη πιο κάτω συνταγή με απλά οικιακά υλικά, με την ίδια γεύση και τις ίδιες ιδιότητες με αυτές του σαλεπιού
Αντικαταστήστε το με τη παρακάτω συνταγή και συμβάλετε στη προστασία της σπάνιας και μοναδικής χλωρίδας της χώρας μας και των Βαλκανίων.
Για μια φλυτζάνα του τσαγιού θέλετε:
· 1 κ.γλ. άμυλο αραβοσίτου (νεσεστες – περιέχει άμυλο-γλισχραμα όπως το σαλέπι).
· 1 κ.γλ. ζάχαρη ή γλυκόριζα σε σκόνη.
· 1/2 κοφτό κ.γλ κανέλα (περιέχει γλισχρασμα και αυτή).
· 1 με 2 μοσχοκάρφια (γαρίφαλα) τριμμένα.
· λίγο κακουλές (καρδαμωμο ή και καρδαμο) σε σκόνη ή
· λιγο τζιντζερ (πιπεροριζα) σε σκονη, κατα βουληση
Εκτέλεση:
Σε μια στέγνη κούπα βάζουμε πρώτα το άμυλο και τη ζάχαρη και με λιγάκι δροσερό νερό τα ανακατεύουμε. Παράλληλα σιγοβράζουμε σ’ενα μπρίκι μια φλιτζανα νερό μαζί με τα υπόλοιπα υλικά για 2 με 3 λεπτά .. προσθέτουμε το καυτό νερό σιγά σιγά στη κούπα ανακατεύοντας συγχρόνως.
Το σωτήριο σαλέπι είναι έτοιμο.
Τρόποι παρασκευής και συνταγές
Στις ρίζες αυτού του φυτού αναπτύσσονται κόνδυλοι που αποξηραίνονται, αλέθονται, απομακρύνεται το πικρό αιθέριο έλαιο τους και από τη σκόνη τους παρασκευάζεται αυτό το αφέψημα που πωλούν οι «σαλεπτζίδες». Το σαλεπι μπορούμε να το βρούμε σαν σκόνη αναμεμιγμένο με διάφορα άλλο βότανα αλλά και κανέλα, μοσχοκάρυδο, γαρίφαλο και βανίλια για να το παρασκευάσουμε εμείς, με έναν τρόπο παρόμοιο με τον Ελληνικό καφέ.
ΡΟΦΗΜΑ ΣΑΛΕΠΙ
Υλικά
• 1 φλ. νερό βραστό
• 1/2 κ.γλ. σαλέπι
• Ελάχιστη κανέλα
• Ελάχιστο μοσχοκάρυδο
• Ελάχιστο τζίντζερ
• 1 κ.σ. μέλι ή 2 κ.σ. ζάχαρη
Διαδικασία
Σε ένα μπρίκι, βράζουμε το νερό με το μέλι ή τη ζάχαρη, το μοσχοκάρυδο και το τζίντζερ.
Αποσύρουμε το μπρίκι από τη φωτιά και προσθέτουμε το σαλέπι, ανακατεύοντάς το συνεχώς για να διαλυθεί καλά.
Πασπαλίζουμε με κανέλα και πίνουμε αμέσως.
ΚΡΕΜΑ ΜΕ ΣΑΛΕΠΙ
Υλικά
• 500 γρ. γάλα φρέσκο
• 50-60 γρ. ζάχαρη άχνη
• 15 γρ. σαλέπι
• Κανέλα για πασπάλισμα
Διαδικασία
Σε μια κατσαρόλα βάζουμε το γάλα να βράσει.
Σε ένα μπολ, ανακατεύουμε το σαλέπι με τη ζάχαρη και το προσθέτουμε στο ζεστό γάλα (Φυσικά μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και το αμυγδαλόγαλά μας: Αμυγδαλόγαλα: Τα απίστευτα οφέλη του στην υγιεία μας.)
Ανακατεύουμε πολύ καλά έως ότου η κρέμα γίνει παχύρρευστη και τη σουρώνουμε στα μπολ που θα τη σερβίρουμε.
Την αφήνουμε στο ψυγείο για 1 ώρα, έως ότου «παγώσει και σφίξει».
Πασπαλίζουμε με κανέλα και σερβίρουμε κρύα.
Τέλος μια συνταγή πάρα πολύ γευστική…
Υλικά:
3 κ.γ σαλέπι
250 ml νερό
1 μπάλα παγωτό αρεσκείας
Λίγη τρούφα
Ότι πρέπει γι ‘αυτές τις κρύες μέρες.
Απολαύστε λοιπόν ένα μοναδικό ρόφημα με θεραπευτικές ιδιότητες, θερμαντικό, εύγεστο και παράλληλα χορταστικό!
via
